Eper burgemeester over de opvang en huisvesting van nieuwkomers

EPE - De gemeente Epe heeft te maken met een woningtekort. Dat tekort geldt al voor autochtone inwoners. Dus hoe en waar gaan nieuwkomers en asielzoekers dan eigenlijk opgevangen worden? En hoeveel extra vluchtelingen komen er als gevolg van de oorlog in Oekraïne naar deze gemeente? Het zijn vragen die leven bij de politiek en in de samenleving. Specifieker nog, bij de Eper burgemeester Tom Horn. “Vrijheid in Nederland is vanzelfsprekend. Maar wanneer je in een ander land onverhoopt niet vrij kunt zijn, dan moet het mogelijk zijn om elders je heenkomen te zoeken.”

Ons land heeft daar een verplichting, weet de Eper burgemeester. “Sterker: dat is zelfs in de wet vastgelegd. Maar los van die verplichting willen we deze mensen als gemeente ook een veilig thuis bieden.” 

Voor de duidelijkheid splitst de burgemeester de tientallen te plaatsen nieuwkomers nog even in een drietal groepen. “Door de oorlog in Oekraïne hebben we te maken met mensen die uit dat platgebombardeerde land vluchten op zoek naar een veilige plek. Sommigen worden door particulieren opgevangen, waar we heel dankbaar voor zijn. Maar gemeenten moeten ook plekken beschikbaar hebben voor opvang van deze vluchtelingen. Dat aantal zal volgend jaar naar verwachting een stuk hoger liggen.”

Daarnaast is er een groep vluchtelingen die, vanwege een andere (burger)oorlog of onveilige situatie, naar Nederland komt. Deze groep meldt zich eerst bij grote asielzoekerscentra in den lande. Vervolgens wordt er gekeken of de asielzoekers in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning. Als dat het geval is, worden zij aan een gemeente toegewezen, aldus Horn. “Wij zijn dan verplicht om een woning voor hen beschikbaar te stellen en begeleiden het inburgeringstraject dat deze mensen moeten doorlopen. Per half jaar stelt de Rijksoverheid vast voor hoeveel van deze zogeheten statushouders, we in deze gemeente een plek moeten vinden. Deze aantallen lopen de afgelopen jaren sterk op.”

De laatste groep zijn de asielzoekers. De mensen die asiel hebben aangevraagd, maar die nog wachten op afronding van de procedure door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Zij verblijven in asielzoekerscentra. Ook daar neemt de druk toe, aldus de Eper burgemeester. “We hebben allemaal vast de beelden van Ter Apel nog op ons netvlies staan. Mensen moesten daar de nacht in het gras doorbrengen. De Rijksoverheid heeft gemeenten opgeroepen om ook voor deze groep vluchtelingen opvang te bieden. Asielzoekers zouden meer verspreid moeten worden over het land. Een nieuwe wet die dat regelt, de zogenaamde spreidingswet, is in de maak.”

Morele taak
Begin dit jaar had Horn het er al over in zijn nieuwjaarspeech. De stroom vluchtelingen zal komend jaar dus verder toenemen. “De gemeente werkt bij de opvang en inburgering van statushouders samen met maatschappelijke partijen zoals Vluchtelingenwerk en Koppel-Swoe. Maar we werken ook graag samen met u als inwoner. We hebben met elkaar de morele plicht om er voor te zorgen dat nieuwkomers zich welkom voelen in onze gemeente.”

Want de huisvesting is slechts het begin. Daarna begint het traject pas echt, aldus de burgemeester. “Mijn oproep aan iedereen: heet nieuwe inwoners van harte welkom. Maak hen onderdeel van de buurt. Of ze nu elders uit Nederland komen, of gevlucht zijn uit een ander land. Ik hoop dat Epenaren die morele plicht voelen. Mijn advies aan iedereen die in deze prachtige gemeente woont? Kijk om je heen, steek je hand uit. Wees nieuwsgierig naar de ander. Want bekend maakt bemind.” Horns eigen interpretatie van het spreekwoord ‘onbekend maakt onbemind’ is veelzeggend. “Ik denk graag om. Ik hoop dat anderen dat ook kunnen. Hoe lastig het soms ook is, we zullen het samen moeten doen.”

Meer dan 300 opvangplekken
Om hoeveel mensen het in totaal gaat? “We verwachten dat we eind dit jaar zo’n 240 opvangplekken moeten hebben voor Oekraïense vluchtelingen. Voor statushouders moeten we voor 1 juli voor 40 mensen geschikte woonruimte vinden. En voor de tweede helft van het jaar zal dat ook om minimaal 40 gaan. In totaal is dat nu al bijna het dubbele van vorig jaar. En het kan zo maar zijn dat er nog een extra verplichting voor het opvangen van asielzoekers bij komt.”

Een grote uitdaging hierbij? Vanwege de woningschaarste zijn er simpelweg niet zo veel woningen voor handen. “Dit is al een probleem onder autochtone Nederlanders. We moeten dus kijken naar creatieve alternatieven. Om die reden hebben we een aantal plekken aangewezen waar we, met name voor statushouders, mobiele woonunits willen plaatsen. Zodat we minder beslag leggen op sociale huurwoningen. Uiteraard betrekken we de buurtbewoners van die locaties nauw bij dit proces.”

Op andere plekken wordt er gebruik gemaakt van leegstaande panden. In het Eper appartementencomplex ‘Licht in Duuster’ wonen tientallen Oekraïners. De voormalige W.G. Van de Hulstschool in Epe wordt momenteel verbouwd om nieuwkomers te huisvesten. Datzelfde geldt voor een voormalige peuterspeelzaal aan de Westerenkweg in Vaassen.

‘Epenaren: denk mee, doe mee’
Er is echter enige haast en noodzaak om voldoende andere plekken te vinden, weet de burgemeester. “We moeten als gemeente voldoen aan de ons opgedragen verplichting. Als we die negeren dan kan er een situatie ontstaan dat de provincie zelf een plek gaat opleggen. Dat wil niemand. Want dan heb je als gemeente en als inwoners geen invloed en geen recht van spreken meer. Mijn oproep aan alle Epenaren? Denk mee, doe mee en leg je zorgen op tafel. Samen moeten we de schouders eronder zetten en deze uitdaging oppakken.”