De kracht van stromend water

HEERDE- Deze weken waren er bezoeklessen aan de beken in Heerde. 

Op twee vrijdagochtenden bezochten ongeveer 40 kinderen van de Christelijke Basisschool ‘Het Talent’ uit Heerde de Heerder beken. De school had zich via het Cultuurplein aangemeld voor de bezoekles ‘De kracht van stromend water’ van de Bekenstichting. Deze les is onderdeel van het programma ‘Reizen in de Tijd’ van Erfgoed Gelderland, waarin kinderen ontdekken hoe hun woonomgeving in de loop van de tijd is gegroeid, hoe die nu er uitziet en welke rol zij in de toekomst in die omgeving kunnen spelen. Onder het motto ‘Je kunt de klas uit …’ vertrokken de kinderen op de fiets in drie groepen naar drie verschillende locaties in Heerde waar, begeleid door vrijwilligers van de Bekenstichting, iets te ontdekken was over de kracht van stromend water. In Villa Jacoba is een ‘sprengenkamer’ waar je op tekeningen en aan modellen kunt zien hoe het water uit de hogere Veluwe naar de lagergelegen IJssel stroomt en hoe de mensen vanaf de zestiende eeuw beken gegraven hebben en naar watermolens toegeleid hebben. Die beken heten dan sprengen. In de molens werd graan gemalen, papier gemaakt en nog veel meer. Kees den Uijl, die vrijwilliger bij de Bekenstichting is, legde de kinderen haarfijn uit hoe alles in elkaar zit. 

Maar hoe werkt dan zo’n molen? Dat werd ontdekt bij een bezoekje aan de Molen van Rakhorst aan de Keetweg. Daar stond vrijwilliger Peter Maas Geesteranus klaar om uit te leggen hoe de beek loopt en waar een wijerd voor dient. Helemaal leuk was dat de kinderen zowel buiten als binnenin de molen konden kijken hoe alles werkte. Werkte? Ja, want de molenindustrie is al meer dan honderd jaar geleden verdwenen, toen er stoommachines kwamen. Dus eigenlijk is de molen nu een museum. Dan naar het Landgoed Vosbergen waar drie watermolens hebben gestaan. Daar zijn nu alleen een waterval en de beken van over. Leuk die beken, want daarin konden de kinderen onder leiding van Bekenstichting-vrijwilligers Lieuwe Dijkstra en Ria Bos van alles ontdekken. Dat het water in de beken heel schoon is, dat het altijd in beweging is, en dus nooit bevriest, en dat er veel leven in is. Met schepnetjes werden zoetwaterkreeftjes, haften, waterspinnetjes, slakjes en stekelbaarsjes uit het water geschept, in bakjes gedaan en bestudeerd. Er werd zelfs een bermpje gevonden, een echte beekvis. Het waren leuke, actieve en leerzame bezoeken. Deze en heel veel andere lessen worden ook het komend schooljaar weer aangeboden. Informatie daarover vind je op: https://www.reizenindetijd.nl/ en ook staat er veel informatie over de Veluwse Beken op: sprengenbeken.nl. Op de foto: Kees den Uijl vertelt het verhaal van de Beken in de Sprengenkamer in Villa Jacoba (Heerder Historische vereniging).