Oud-Epenaar Harold Makaske schrijft boek over Anton Musserts uitgeverij

EPE – Oud-Epenaar Harold Makaske heeft een nieuw boek geschreven. Na het fotoboek Epe!, dat hij samen met Epenaar Jan Paasman maakte, ligt er nu een geschiedenisboek over Anton Musserts uitgeverij NENASU in de winkels. De naam van die lijvige uitgave is ‘Zwarte propaganda’. 

Hoewel het onderwerp geen directe link heeft met de regio, is de basis ervoor wel in Epe gelegd, vertelt Harold Makaske desgevraagd. “Mijn ouders hadden in de jaren zeventig en tachtig naast de meubelstoffeerderij een curiosawinkel aan de Willem Tellstraat. Antiek en curiosa waren de passie van mijn vader.”

Voor deze ‘mallepietjewinkel’, die veel oudere Epenaren zich vast nog wel herinneren, kocht Harolds vader inboedels op. “Toen ik een jaar of acht was, kwamen er een plakboek met originele krantenknipsels en een persoonsbewijs binnen. Die heb ik ingepikt. Daar is de basis voor een grote verzameling voorwerpen uit het dagelijkse leven tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ik had niets met militairen en uniformen. Dat soort dingen verzamelde ik dus niet. Al vrij snel ben ik mij gaan specialiseren in politiek drukwerk uit de jaren dertig en de bezettingstijd.” De verzameling groeide en groeide, aldus de oud-Epenaar. “Ik wilde daar uiteindelijk toch iets mee doen en ben een paar jaren geleden begonnen aan een boek.”

Het idee voor Zwarte propaganda ontstond zo’n dertig jaar geleden. Makaske deed in de jaren negentig archiefonderzoek bij het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie (momenteel NIOD). Hij dook in de strafdossiers van foute medewerkers van Anton Musserts uitgeverij NENASU. Makaske: “Om allerlei redenen is dat onderzoek lang blijven liggen. Twee jaar geleden stofte ik het af en ben gaan schrijven. Ondertussen zijn ook veel bronnen op internet beschikbaar gekomen, waardoor ik de laatste blanco stukken in mijn geschiedenisboek ook kon invullen.”

Zwarte propaganda beschrijft niet alleen de geschiedenis van de uitgeverij, maar is ook een studie naar het antisemitisme van de Nationaal-Socialistische Beweging in Nederland (NSB). “Een aantal moderne historici meent dat de NSB niet zo radicaal was. Zij wijzen vooral de Duitse bezetters aan als het grote kwaad. Dat is onterecht. Wie de publicaties van de NSB leest, ziet echter dat Musserts beweging tot op het bot antisemitisch was. De deportatie van de Joden werd zelfs toegejuicht in het vormingsprogramma van de NSB.” De NSB was dus veel extremer dan historici ons doen geloven, aldus Makaske. “Ik vind het belangrijk om dat te laten zien. Temeer omdat er verontrustende ontwikkelingen in de huidige politiek zijn. Rechtszekerheid, tolerantie, mensenrechten en democratie zijn voor een aantal politieke partijen niet meer vanzelfsprekend. De geschiedenis leert ons, dat we waakzaam moeten blijven.”

Makaske is blij dat zijn lijvige uitgave van 486 pagina’s dik nu is uitgekomen. “Voor mij is dit boek de kroon op mijn verzameling.”

Het bijzondere geschiedenisboek Zwarte propaganda (uitgegeven door Brave New Books) is voor 44,50 euro verkrijgbaar in de boekhandels en op internet.

Tekst: Dennis Dekker.