Boek over Eper verzetsstrijder Aalt van Vemde gepresenteerd

EPE- Burgemeester Tom Horn nam afgelopen week het eerste exemplaar in ontvangst van een boek over verzetsstrijder Aalt van Vemde; ‘Aalt van Vemde: Van gebroken geweer tot gewapend verzet’. Dit meer dan honderd bladzijden tellende boek is geschreven door Dick van der Veen.

“Aalt van Vemde vervulde een bijzondere rol in het regionaal verzet tegen de Duitse bezetter in de Tweede Wereldoorlog. Van Vemde was als enige Epenaar betrokken bij drie verzetshaarden. Als overtuigd SDAPer bij het verzet van links, bij het geestelijk verzet en tegen het eind van de oorlog bij het gewapend verzet. Die laatste stap van de overtuigde pacifist is een zeer bijzondere. De verklaring voor het feit dat hij over zijn principes heen stapte, ligt mogelijk daarin dat de bezetter steeds driester te werk ging.” Aalt maakte tijdens de oorlog aantekeningen die hij direct daarna uitwerkte. Spijtig is het dat juist het deel ervan dat op het gewapend verzet slaat ontbreekt. Maar auteur Dick van der Veen kwam er met steun van de familie Van Vemde achter dat hij de hoofdstukken die hij van plan was uit te schrijven al wel benoemde. “Hij heeft samen met zijn vrouw Jenni tal van Joodse en verzetsmensen onderdak geboden en moest meer tijd onder dan boven de grond brengen om zich voor de Duitsers schuil te houden. Jenni droeg de zorg voor de boerderij en de drie in de oorlog geboren kinderen. Dat was een immense opgave, zeker in de tijd dat Aalt in Zutphen gevangen zat na verraad van de Eper marechaussee Kloos. Als gevolg van het verraad werden negen Joden opgepakt. Aalt klaagde hem daarvoor aan met als gevolg dat de Zuiveringscommissie de politieman een half jaar op non actief zette.” Diverse ooggetuigen komen in dit boek aan het woord. “Met name ook Jits van Straten, die als Joods jongetje met zijn vader bij de Van Vemde’s en op diverse andere locaties in Epe ondergedoken zat. Hij bezorgde Aalt en diens zwager Wim Mulder de Yad Vashem onderscheiding.” Jits vond in de negentiger jaren van de vorige eeuw samen met Mulder één van de ondergrondse plekken in de buurt van het Van Manenspad terug waar hij als kind benauwde tijden beleefde. “Op 18 december 1944 werd door verraad van een andere marechaussee een grote groep verzetsmensen opgepakt. Als door een klein wonder bleven Van Vemde en Mulder uit de handen van de Duitsers. De groep werd afgevoerd naar het concentratiekamp Neuengamme. Alleen de Epenaren Bernard Geradts en Gert Jan de Wilde kwamen terug. De laatste hielp Van Vemde bij het opbouwen van zijn recreatiecentrum. De Eper verzetsman was een talent in het maken van gedichten en verhalen. Enkele opvallende schreef hij op onderduikadressen. Ze zijn in het boek opgenomen. Onder meer het eresaluut aan Els van Lohuizen-van Wielink die deel uitmaakte van het befaamde Eper driemanschap.” ‘Van gebroken geweer naar gewapend verzet’ is in een beperkte oplage verkrijgbaar bij de stichting Het Doorgeefluik en boekhandel The Read Shop en kost 22,50 euro. Het Prins Bernhard Cultuurfonds heeft een financiële bijdrage beschikbaar gesteld voor deze uitgave. De stichting Het Doorgeefluik gaf eerder vier boeken uit over de regionale inkleuring van de Tweede Wereldoorlog. Zie voor meer informatie www.hetdoorgeefluik.org.